Torsdag 30. november kl.11.00:

ØRJAN ZAZZERA JOHANSEN

«Frå Rosseland ballklubb til Arne Garborg og Erling Braut Haaland  –  streiftog gjennom bøker»

ØRJAN ZAZZERA JOHANSEN

Mastergrad i lesevitskap frå Universitetet i Stavanger.

Forfattarutdanning frå Litterär gestaltning ved Göteborgs universitet og Skrivekunstakademiet.

Formidlar og informasjonsansvarleg ved Garborgsenteret.

Medlem av Norsk Forfattersentrum og Norsk faglitterær forfatter- og oversetterforening.

Leiar av Rogaland forfattarlag.

Bøker:
Blod, svette og tåskudd; sakprosa, Rosseland Ballklubb 2010
Vent på meg, Diego; roman, Commentum 2014
Kong Nors land; roman, Jæren forlag 2018
Torbjørn Hansen og pingle-pappa; barnebok, Hertervig forlag 2020
Fotballprosjektet (med Alf Ingve Berntsen); sakprosa, Jæren forlag 2020
Huldas Heimestell; teikneserie, Garborgsenteret 2021
Historia om Erling Braut Haaland (illustrert av Thomas Kirkeberg); barnebok, Samlaget, 2022.

Agnes Ravatn har dessverre meldt forfall.

Agnes Ravatn (f. 1983) frå Ølen er ein av våre fremste yngre forfattarar. Ho debuterte i 2007 med den kritikarroste romanen Veke 53. Seinare har ho skrive ei rekkje romanar, essaysamlingar og avisartiklar, der ho formidlar både spenning, undring, ironi og humor.

Høgdepunktet så langt er nok romanen Fugletribunalet frå 2013, som ho fekk P2-lyttarane sin romanpris for. Essaysamlinga Folkelesnad frå 2011, om norske vekeblad og magasin, vart nominert til Brageprisen det året. I 2011 fekk ho Norsk språkpris for nynorsk, og to år seinare Arne Hestenes’ journalistpris.

I 2016 flytta Agnes Ravatn med mann og barn til eit lite småbruk i Valevåg og vart nærmaste nabo med forfattaren Einar Økland. Resultatet vart boka Verda er ein skandale: ei lita bok om livet på landet, som kom i 2017.

Agnes Ravatn vil ikkje halda eit tradisjonelt foredrag – møtet med henne vert i form av ein samtale med Inger Undheim. Og sjølvsagt med rom for spørsmål frå salen etterpå.

Torsdag 26.oktober kl.11.00

Som pasientar og pårørande vil me gjerne vera trygge på at sjukehusa og andre delar av Helse-Norge gir trygg behandling av høg kvalitet, sjølv om me veit at helsepersonell ofte må arbeida under stort press. Oftast går det godt, men me høyrer også om feilbehandling og pasientskadar. Kva blir gjort for å hindra slike uønskte hendingar, og korleis kan helsestellet læra av sine feil?

Siri Wiig (f.1977) frå Orre har i mange år arbeidd med desse problemstillingane. Ho er professor ved Universitetet i Stavanger, der ho har vore sentral i oppbygginga av SHARE (Senter for kvalitet og sikkerhet i helsetjenesten), som ho i dag er leiar for.

Wiig er ein aktiv forskar med eit omfattande internasjonalt nettverk som fagmiljøet i Stavanger-regionen har hatt stor nytte av. For denne innsatsen fekk ho Lyses forskingspris for 2021. Ho er også kjend som ein god formidlar og førelesar.

Torsdag 28. september kl.11.00

I skrivande stund ligg det an til store endringar i styringa av norske kommunar og fylkeskommunar. Dei to regjeringspartia Arbeidarpartiet og Senterpartiet har svært mange ordførarposisjonar som kan ryka dersom tilbakegangen på meiningsmålingane held seg fram til valet. Høgre ligg derimot an til å vinna mange nye skansar.

Men det er langt fram, og fasiten får me ikkje før 11. september. Seinare den månaden får me besøk av NRK sin mangeårige politiske kommentator Magnus Takvam, som vil analysera kvifor det gjekk som det gjekk og sjå framover mot stortingsvalet om to år. Kva får resultatet å seia for regjeringa, og kva alliansar og skiljeliner kan me sjå for oss i ein situasjon der dei tradisjonelle blokkene er meir flytande enn før?

Magnus Takvam (f. 1952) er kjend for sine saklege og velfunderte politiske analysar. Etter at han gjekk av i NRK, skriv han for den nye politiske nettavisa altinget.no. Han har skrive bøkene Arbeiderpartiets fall (2002) og Hun skrev for å kunne leve  (2021) om mora Marie Takvam.

Torsdag 31. august kl.11.00: 

Sven Egil Omdal: Nordmennene i Sachsenhausen

Rundt 2500 nordmenn var fangar i den tyske konsentrasjonsleiren Sachsenhausen under krigen. Dei kom frå alle samfunnslag. Bønder og arbeidarar, professorar og legar, fiskarar og kjøpmenn svalt saman, sleit saman og drøymde saman. Ironisk nok la nazistane på denne måten til rette for ein politisk verkstad for heilt andre idear enn nazismen.

I konsentrasjonsleiren vart det lagt planar for eit betre Norge etter krigen. I norskebrakkene fanst det to komande statsministrar og seks framtidige statsrådar som skulle medverka til det. Blant dei var Einar Gerhardsen og Stavanger-mannen Sven Oftedal, som vart sosialminister i Gerhardsens første regjering og ein nøkkelperson i å byggja den nye velferdsstaten.

Sven Egil Omdal (f. 1953) har skrive den første samla framstillinga av nordmennene i leiren. Omdal har bakgrunn som journalist og redaktør. Han har gitt ut fleire bøker og er kjend for Senioruniversitetet sine medlemmer som ein framifrå foredragshaldar.

ARRANGEMENTET ER DESSVERRE AVLYST PÅ GRUNN AV SJUKDOM

Ranglerock-festivalen på Bryne får i år besøk av den kjende songaren Elias Akselsen, vår fremste tolkar av tatersong-tradisjonen. Jæren senioruniversitet kjem i den samanhengen med eit spesialtilbod til medlemmene våre: Eit foredrag om taterfolket og hans eiga historie med forteljing og song.

Staden er Storsalen, laurdag 8. juli klokka 11.00. Medlemmer i JSU kan kjøpa billett til 100 kr. Billett kan kjøpas på lenka under.

https://ranglerock.ticketo.events/no/nb/m/e/elias_akselsen_om_taterlivet

 «I en av de store vindusflatene så jeg plutselig et glimt av moren min, høy, tynn, med et litt steilt ganglag og et ubekvemt uttrykk i ansiktet. Problemet var bare at moren min var død for mange år siden. Personen i vinduet var meg.»

Slik skildrar psykolog Sissel Gran det brå møtet med sin eigen alderdom i boka «Inni er vi alltid unge» frå 2019. I boka deler ho sine tankar om aldring, og spør seg mellom anna om det kan finnast uventa gleder å henta i aldringsprosessen. I foredraget tar ho oss med i desse refleksjonane.

Sissel Gran (f. 1951) er ein av Norges mest kjende psykologar. Ho jobbar som parterapeut, coach, førelesar og forfattar. Ho er sterkt opptatt av kunnskapsformidling og opplysning, ho har skrive for fleire riksaviser i ei årrekke, og er kjend som ein fengslande og fargerik foredragshaldar.

Foto: Kristoffer Myhre

 Konflikten mellom israelarar og palestinarar i Midtausten vil ingen ende ta. Etter det siste regjeringsskiftet i Israel har spenninga auka endå nokre hakk, og ei fredsløysing kan synast fjernare enn nokon gong. I foredraget vil Kjersti Gravelsæter Berg snakka om bakgrunnen for konflikten og korleis me skal forstå den siste utviklinga. Ho vil også koma inn på FN og det internasjonale samfunnet si rolle, den spesielle situasjonen i Jerusalem og kva som skjer på bakken i dei okkuperte områda.

Kjersti Gravelsæter Berg er frå Bryne og bur og arbeider i Bergen. Ho er førsteamanuensis ved NLA Høgskolen og tilknytt Chr. Michelsens Institutt som forskar. Berg har doktorgrad i historie frå Universitetet i Bergen og har i fleire år forska på og undervist om Midtaustens historie, Israel-Palestina-konflikten, flyktningspørsmål, internasjonal bistand og menneskerettar. Ho er aktuell med boka «Palestina – fakta på bakken», som kom ut på Universitetsforlaget før påske.

 Beredskap har kome høgare på den politiske dagsordenen. Dramatiske hendingar som 22. juli-terroren og krigen i Ukraina har medverka til det, det same har ras, brannar og ulukker som viser at også det moderne, høgteknologiske samfunnet kan vera sårbart. Og ikkje alle utfordringar kan løysast berre med profesjonelt mannskap. I mange tilfelle er det dei frivillige som er først på staden.

I doktorgradsavhandlinga som ho forsvarte i 2022, set Tora Aasland søkelyset på den frivillige innsatsen i beredskapsarbeidet, og korleis dei frivillige på best måte kan samvirka med det profesjonelle, offentlege apparatet. Foredraget byggjer på dette arbeidet. Blant spørsmåla Aasland drøftar, er: Korleis finn ressursane kvarandre? Lærer me av våre erfaringar frå krig og kriser? Korleis handtera spenninga mellom det sentrale og lokale? Og kva er god beredskapsleiing?

Tora Aasland (f. 1942) bur i Time. Ho har hatt ei rekkje framståande verv, mellom andre stortingsrepresentant for SV (1985-1993), fylkesmann i Rogaland (1993-2007) og forskings- og høgare utdanningsminister (2007-2012).

 Dei siste åra har protestane hagla mot kommunesamanslåingar og nedleggingar av lokalsjukehus, fødeavdelingar, skular og lensmannskontor. Distriktsopprøret har vore ei viktig årsak til Senterpartiet sin framgang og dermed til regjeringsskiftet hausten 2021.

Men lar sentraliseringa og urbaniseringa seg snu? Det regjeringsoppnemnde Demografiutvalet, leia av professor Victor Norman, peika i 2020 på at det for første gong i historia ikkje vert fødd nok barn i distrikta til å oppretthalda folketalet. Om ikkje Distrikts-Norge skal bli ein naturskjønn gamleheim, krevst det langt meir radikale og utradisjonelle tiltak enn me har brukt til nå.

Victor Norman (f. 1946) er professor emeritus i samfunnsøkonomi ved Norges handelshøyskole, og ein aktiv samfunnsdebattant. Som arbeids- og administrasjonsminister (H) i Bondevik II-regjeringa flytta han i 2003 sju statsetatar ut av Oslo.

 I artikkelserien «Fra det mørke fastland», som stod på trykk i Verdens Gang januar-mars 1893, teikna Arne Garborg eit dystert bilete av Stavanger og Jæren. Han skildra ein landsdel prega av gledeslaus pietisme og primitiv kulturløyse. Garborg smurde tjukt på, og mange har meint at han var urettferdig. Men uttrykket har blitt hengande ved oss, og ikkje eingong oljealderen har greidd å ta heilt knekken på det.

Hundre år er gått sidan Garborg skreiv artiklane sine. Korleis tek dei seg ut i ettertid? Var Garborg berre fordomsfull og sur, eller sette han fingeren på ømme punkt? Og finst det trekk ved den rogalandske kulturen og mentaliteten Garborg skildrar som ein framleis kan kjenna seg igjen i?

Jan Zahl (f. 1969) er frå Bryne og arbeider som kulturjournalist i Stavanger Aftenblad. Han har skrive fleire bøker, mellom andre «Kontroll på kontinentet. Historia om Kaizers Orchestra» (2006) og «Bryne. Portrett av ein by» (2008).

Foredraget er ein del av programmet til Garborgdagane 2023.